PPS Grasvelden, Klimaat en Biodiversiteit (2024)

In dit onderzoek kijken we naar de droogtetolerantie van grassoorten en andere planten. Ook worden er meetmethoden ontwikkeld en gebruikt om op eenvoudige manier de bewortelingsdiepte en -intensiteit te bepalen.

Met een toenemende kans op droogte en hogere temperaturen staan de kwaliteit en functiebehoud van grasvelden, zoals sportvelden, speel- en recreatieterreinen onder druk. Grassen gaan in rust of verkleuren geel, de bespelingstolerantie van sportvelden en de betredingstolerantie van speelvelden nemen bij droogte sterk af. Dieper wortelende onkruiden of droogte tolerante onkruiden hebben dan juist de gelegenheid om zich te ontwikkelen. De graszode die na het herstel ontstaat bevat meer onkruiden waardoor de kwaliteit van de graszode lager is. Met meer beregenen van b.v. sportvelden kunnen de droogte effecten worden tegen gegaan, maar dit is een ongewenste ontwikkeling.

We proberen antwoord te vinden op vragen als: ‘Is een andere vegetatie nodig als niet kan worden beregend?’, ‘Nemen in mengsels in droge perioden andere planten het over?’, ‘Komen de andere soorten weer terug na een droge periode?’, ‘Hoe is het competitief vermogen van de grassoorten ten opzichten van onkruiden na een droge periode?’.

We brengen in kaart wat de waterbergingscapaciteit van verschillende grasvelden in vergelijking met andere terreinen is. Daarnaast brengen we de effecten in kaart van het tijdelijk onder water staan van grasvelden/grasvegetatie en we doen veldonderzoek met verschillende grassoorten die onder water gezet worden.

De kans op het optreden van heftige regenbuien met bijbehorende waterlast in met name de zomerperiode worden steeds groter. Aan de behoefte aan waterberging in stedelijk gebied kunnen grasvelden een bijdrage leveren, zowel in het bodemprofiel van de grasvelden zelf als in lager gelegen grasvelden die tijdelijk als waterberging kunnen dienen. De waarde van beworteling en organische stof in het vasthouden van water in sportvelden en andere grasvelden is bekend, maar gaat in tegen de wens om water zo snel mogelijk af te voeren vanwege de bespeelbaarheid. Het is niet goed bekend hoe lang verschillende grassoorten en mengsels (die geschikt zijn voor grasvelden) onder water kunnen staan, zodat ze snel en goed kunnen herstellen en het grasveld weer in gebruik kan worden genomen. Hierbij is snelheid van infiltratie en beperking van afstroming van water van belang.

We brengen het verkoelende effect in kaart van verschillende grasvegetaties in vergelijking met andere terreinen. Tevens kijken we naar het verkoelend effect van grasvegetatie bij verschillende beheermethoden.

Vegetatie heeft ten opzichte van verhardingen (steen, asfalt en beton) een duidelijk verkoelend effect op de omgeving door verdamping van vocht en schaduwwerking (bomen). De waarde van bomen in temperatuurverlaging is goed bekend. De waarde van grasvelden (met name sportvelden en parken) in de verlaging van de temperatuur in de stad is in deze PPS onderwerp van onderzoek.

We bekijken hoe we de biodiversiteit van grasvegetaties (met behoud van functie) binnen het stedelijk landschap kunnen verhogen met betrokkenheid van gemeenten en graszaadleveranciers. Door middel van case studies bij verschillende gemeenten onderzoeken we hoe in de praktijk gemeenten omgaan met hun gemeentelijk groen (hoe wordt het beheerd? hoe is de biodiversiteit nu? wat voor maatregelen worden al ondernomen om de biodiversiteit te verhogen?). Vervolgens worden workshops georganiseerd om kennis te delen tussen gemeenten, onderzoekers en gras/kruidenzaad leveranciers. In onderlinge afstemming van wensen en mogelijkheden (met betrekking tot zaaizaad en beheer) worden maatregelen opgesteld om de biodiversiteit binnen gemeentegroen te verhogen.

Permanente grasvelden leggen organische stof en daarmee CO2 vast. Kengetallen voor koolstofvastlegging zijn nauwelijks beschikbaar voor de verschillende grasvegetaties. In dit (literatuur)onderzoek kijken we naar verschillen in koolstofvastlegging tussen grassoorten en mengsels en relevante kruiden, waarbij onderscheid wordt gemaakt in verschillende typen grasvelden. De relatie tussen functie en beheer wordt meegenomen, omdat zowel de ondergronds (bodem en wortels) als bovengronds (maaisel) organische stof van belang zijn. Aanvullend worden in het lopende rassenonderzoek (CGO) en bestaande grasvelden soorten en mengsels bemonsterd om verschillen in koolstofvastlegging tussen soorten en wellicht rassen te bepalen.